DobryPsycholog.pl

Bardzo często w codziennej praktyce klinicznej zmagam się z konsekwencjami przekonania zgodnie z którym zawstydzanie dzieci jest skuteczną metodą wychowawczą. To bardzo szkodliwe przekonanie. Z perspektywy psychologicznej zawstydzanie dziecka jest wynikiem mechanizmu frustracji, emocji złości i poczucia bezradności. Kiedy nie potrafimy skutecznie wpłynąć na zmianę zachowania dziecka, odczuwamy wstyd, poniżenie, a nawet gniew. Zawstydzanie dziecka jest wówczas niczym innym niż próbą poradzenia sobie z tymi emocjami. Jednocześnie jest skutecznym sposobem zmiany zachowania. Dzieci przestają zachowywać się w niechciany przez nas sposób, bo poprzez zawstydzanie doświadczają silnego upokorzenia. Taki sposób korygowania zachowania jak zawstydzanie nie pozostawia śladów fizycznych. Można wówczas krzywdzić dziecko nie używając obelżywych słów i nie podnosząc głosu. Badania pokazują jednak, że zawstydzanie pozostawia równie dotkliwe ślady w psychice dziecka jak stosowanie kar fizycznych czy krzyk. Doświadcza ono takiego samego bólu, smutku, poczucia odrzucenia. Zawstydzanie odbiera jako wyraz braku akceptacji, zrozumienia i wsparcia. Funkcjonują różne sposoby wypowiedzi o charakterze zawstydzającym. Moralizowanie, oczekiwania wobec płci, porównywanie z innymi, zawstydzanie dotyczące fizyczności czy zdolności umysłowych, dotyczące emocji czy intymności. Odkryto dalekosiężne skutki aktywowania wstydu, który jest bezpośrednią konsekwencją zawstydzania. .Generuje on tak silne napięcie, że znacząco wpływa na poziom empatii. Może wyzwalać zachowania agresywne. Udowodniono silną korelację pomiędzy przeżywaniem wstydu przez małoletnie dzieci i występowaniem uzależnień behawioralnych u osób dorosłych. Zawstydzanie powiązano także ze skłonnością do depresji, zachowań przemocowych, zastraszania innych, zaburzeń odżywiania. Konsekwencją zawstydzania jest zahamowanie naturalnego entuzjazmu dziecka i jego potrzeby eksploracji otaczającego świata .Obniża poczucie wartości malucha. Budzi bezsilność, brak poczucia sprawstwa, przekonanie o byciu słabym i zależnym. Budzi lęk przed porażką i blokuje na próbowanie tego co jest nowe, na wprowadzanie zmian. Utrwala w dziecku przekonanie o byciu gorszym od innych. Co innego możemy zrobić, żeby nakłonić nasze dziecko do zmiany zachowania? Pamiętajmy, że wielu zachowań dziecko uczy się poprzez modelowanie, naśladując nas. Traktujmy wychowanie jako cierpliwy trening nowych umiejętności. Zauważajmy poprawę zachowania. Empatycznie słuchajmy. Okazujmy szacunek swojemu dziecku. Zawsze. Stawiajmy bezpieczne granice, dziecko ich potrzebuje, żeby prawidłowo się rozwijać.